Բյուջեի կրճատման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի որոշմամբ՝ սկսել ԱՀԿ-ից ԱՄՆ-ն դուրս բերելու գործընթացը։
Ինչպես հայտնի է, Վաշինգտոնը կազմակերպության ամենամեծ դոնորն է։
ԱՀԿ-ի գործադիր մարմնի տարեկան ժողովը բացելով՝ կազմակերպության գլխավոր տնօրեն Թեդրոս Ադհանոմ Գեբրեյեսուսը պաշտպանել է գործակալության աշխատանքը՝ կոչ անելով Միացյալ Նահանգներին վերանայել որոշումը։
«Պատրաստ ենք քննարկել Միացյալ Նահանգների և բոլոր անդամ երկրների առաջարկները, թե ինչպես կարող ենք ավելի լավ ծառայել ձեզ և աշխարհին»,- ասել է նա։
Բյուջեի կրճատման հարցը ներառված է փետրվարի 3-ից 11-ը Ժնևում կայանալիք հանդիպման օրակարգում, որտեղ անդամ երկրների ներկայացուցիչները կքննարկեն կազմակերպության ֆինանսավորումն ու 2026-2027 թվականների ծրագրերը։
Երկուշաբթի հրապարակված փաստաթղթի համաձայն՝ ԱՀԿ գործադիր մարմինն առաջարկում է հիմնական ծրագրերի բյուջեն 5,3 միլիարդ դոլարից հասցնել 4,9 միլիարդի։ Ընդհանուր առմամբ, 2026-2027 թվականների ծրագրերի համար նախատեսված է 7,5 միլիարդ դոլար, այդ թվում՝ պոլիոմիելիտի վերացման և արտակարգ իրավիճակների արձագանքման ծրագրերի ֆինանսավորումը։
«Ամենամեծ դոնորի դուրս գալուց հետո բյուջեն չի կարող անփոփոխ մնալ»,- ասված է փաստաթղթում։
ԱՄՆ-ին բաժին է ընկնում ԱՀԿ բյուջեի մոտ 18%-ը։ Վաշինգտոնի որոշումից հետո կազմակերպությունն արդեն ձեռնարկել է որոշ միջոցներ ծախսերը կրճատելու համար։
Գործադիր մարմնի մի շարք անդամներ հայտարարել են, որ կազմակերպությունը պետք է հավատարիմ մնա ռազմավարական առաջնահերթություններին՝ չնայած ֆինանսական սահմանափակումներին։
Նշենք, որ ԱՀԿ հիմնարար ծրագրերի բյուջեն 4,9 միլիարդ դոլար է, ինչը հավասար է 2024-2025 թվականների մակարդակին։
ԱՀԿ-ից ԱՄՆ-ի դուրս գալու մասին հայտարարությամբ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հանդես եկավ իր պաշտոնավարման առաջին իսկ օրը՝ մոտ երկու շաբաթ առաջ։ Ամերիկյան օրենսդրության համաձայն՝ գործընթացը կտևի շուրջ մեկ տարի։