Անցյալ տարի Մեքսիկական ծոցում նավթի արտահոսքի շնորհիվ մեծ ուշադրություն սկսեցին դարձնել ստորջրյա ռոբոտներին, ավելի ճիշտ՝ հեռահար կառավարմամբ սարքերին, որոնք ծովի հատակում խնդիրը լուծելու համար աչք և ձեռք էին ճարտարագետների համար: Այս տարվա հունիս ամսին ռոբոտաշինության բնագավառի մոտ 800 էնտուզիաստ հավաքվել էր Հյուսթըն քաղաքում՝ մասնակցելու Տիեզերքի Ջոնսըն կենտրոնի լաբորատորիայում անցկացվող մրցույթի:
Նախագծման, կառուցման և փորձարկման ամիսներ տևած աշխատանքներից հետո ուսանողներն այստեղ փորձարկում են ջրի տակ գործող հեռահար կառավարմամբ սարքերը:
Մրցույթի կանոնների համաձայն՝ խումբը չի կարող անմիջականորեն հետևել իր սարքերին և որպես հիմք պետք է ընդունի տեսախցիկների կողմից ուղարկվող պատկերները: Այս տեսախցիկների անխափան գործողության ապահովումը դժվար խնդիր է:
Մրցույթը բաղկացած է մի քանի առաջադրանքներից, օրինակ՝ վերցնել և տեղաշարժել որևէ իր սարքի միջոցով:
Նրանց ծրագիրը հսկվում է ԱՄՆ-ի տիեզերագնացության գործակալության՝ ՆԱՍԱ-ի ստորջրյա տեսախցիկների կողմից, որոնք տեղադրված են 12 մետր խորությամբ և 23 միլիոն լիտր պարունակությամբ Միջազգային տիեզերական կայանի տարբեր հատվածները նմանակող լողավազանում, որն օգտագործվում է տիեզերագնացների վերապատրաստման համար:
Այս սարքերի կառուցումը և պահպանումը հսկայական աշխատանք է պահանջել մասնակիցներից, իսկ դրանց խափանումը շատ դժվար է վերացնել:
Մասնակիցներից ամենաերիտասարդը Հոնգ Կոնգի Չինաստանի միջազգային դպրոցից 12-ամյա Յումի Թանգն է:
«Հանգստյան օրերին գրեթե ամբողջ օրը դպրոցում էինք անցկացնում՝ ժամը 10-ից մինչև հինգը», - ասում է Թանգը:
Այս տարի հաղթող են ճանաչվել միայն տղաների ուսուցման համար նախատեսված Կալիֆորնիայի Ճիզվիտների ավագ դպրոցի սաների խումբը:
Ծնող և մարզիչ Ռոլֆ Քոնսթադը ասում է, որ տղաները նվիրված էին իրենց ռոբոտներին:
«Բարեբախտաբար մեր դպրոցում լողավազան կա, ինչը շատ օգնեց, սակայն նոյեմբերից սկսած մինչև մրցույթը մենք հանդիպում էինք ամեն շաբաթ. նախապատրաստվելու համար բավականին ժաման է պահանջվում», - ասում է Քոնսթադը:
Ծովային առաջատար տեխնոլոգիաների կրթական կենտրոնի կողմից հովանավորվող այս մրցույթն անցկացվում է արդեն տասը տարի:
Սակայն այս տարի առավել մեծ ուշադրություն էր դարձվում ստորջրյա ռոբոտներին՝ շնորհիվ Մեքսիկական ծոցում նավթի արտահոսքի շտկման համար դրանց օգտագործման:
Մրցույթի գաղափարն առաջարկողներից մեկը Ծովային տեխնոլոգիաների հասարակությունից Դրյու Միշելն է, ով ստուգում է յուրաքանչյուր սարք՝ այն ջուր իջեցնելուց առաջ:
Նրա խոսքերով՝ ստորջրյա ռոբոտների օգտագործումն ավելի խելամիտ է, քան սուզանավերով մարդկանց ուղարկելը:
«Դա այլևս գործնական չէ: Հնարավոր չէ երկար և արդյունավետ աշխատել, նաև վտանգավոր է», - ասում է Միշելը՝ հավելելով, որ ստորջրյա ռոբոտներն կարող են ավելի խորը, գրեթե վեց հազար մետր խորության վրա սուզվել, ինչն ավելի խորն է, քան մարդկանց իջեցնող սարքերը:
Հեռահար կառավարմամբ սարքերը շատ են օգտագործվում օվկիանոսի հետազոտության մեջ: Հեռահաղորդակցման ոլորտը դրանք օգտագործում է ծովի հատակում մալուխների սպասարկման համար: Նւոյն օրինակին հետևում է նավթարդյունահանման ոլորտը:
Դրյու Միշելի խոսքերով՝ մրցույթում մասնակցելը նպաստում է, որպեսզի ուսանողները կարողանան այն ոլորտում շահութաբեր աշխատանք գտնել:
«Երիտասարդներից ոմանք կշարունակեն աշխատել այս ոլորտում, և նրանք ապագայում ռոբոտներ մշակող ճարտարագետներ կդառնան», - ասում է Դրյու Միշելը:
Տեխաս նահանգի բնակիչ, տասնհինգամյա Մաքենզի Հիթսը կարող է այս երիտասարդներից մեկը դառնալ:
«Ես շատ եմ հետաքրքրված էլեկտրոնային մեքենաշինությամբ, և սա ավելին իմանալու և ամեն ինչ գործնականում տեսնելու լավ հնարավորություն էր», - ասում է Հիթսը:
Իր կարծիքով, ապագայում հնարավոր կլինի ծրագրավորել ստորջրյա ռոբոտներին այնպես, որ դրանք գործեն անկախ:
«Անկեղծ ասած, կարծում եմ՝ տեխնոլոգիայի նման առաջընթացը շուտով հնարավորություն կստեղծի այսպիսի անկախ գործող ռոբոտներ ստեղծել», - ասում է Հիթսը:
Ապագայում ռոբոտներն իրենք կկարողանան մրցանակ շահեն, սակայն մինչ այդ, մրցանակը բաժին է ընկնելու աշխատասեր երիտասարդներին, ովքեր ստեղծում և կիրառության մեջ են դնում ստորջրյա այն սարքերը: