Մատչելի հղումներ

ԱՄՆ-ի ֆինանսական ճգնաժամի հիմնախնդիրները


Մինչ մասնագետները փորձում են լուծումներ գտնել ներկա տնտեսական խնդիրներին, լրատվամիջոցներով հաճախ արծարծվում են հասարակությանը ոչ այդքան հայտնի տերմիններ:

Ֆինանսական ճգնաժամը մեծամասամբ պայմանավորված է հիպոթեքային վարկերին առնչվող խնդիրներով: Բանկերի տրամադրած այդ վարկերը օգնում են մարդկանց անշարժ գույք գնել: Վարկառուն պետք է վերադարձնի վարկը, ինչպես նաև կատարի լրացուցիչ վճարումներ, ինչը կոչվում է “տոկոսադրույք”: Տոկոսադրույքն այն վճարն է, որը վարկատուին է տրվում կոնկրետ ժամանակահատվածով հատկացված գումարն օգտագործելու համար:

Սովորաբար, ԱՄՆ-ի վարկատուները պահանջում են, որպեսզի պոտենցիալ վարկառուներն ապացուցեն, որ վարկը վճարելու համար անհրաժեշտ բավականաչափ գումար են վաստակում: Վարկառուն վճարում է գումարը և համապատասխան տոկոսադրույքները: Հակառակ դեպքում, վարկատուն վարկը անվավեր է ճանաչում, այսինքն` տունը ետ է վերցնում:

Մերիլենդի համալսարանից ֆինանսների գծով մասնագետ Էլինդա Քիսն ասում է, որ վարկառուները հազվադեպ են դադարում վճարումներ կատարել, քանի որ նրանք ջանում են ամեն ինչ անել իրենց անշարժ գույքը պահպանելու համար:

Սակայն ցածր տոկոսադրույքների պատճառով սկսեցին կրճատվել բանկերի եկամուտները, ինչի արդյունքում վարկատուները սկսեցին նոր հաճախորդներ ներգրավել:

Արդյունքում վարկատուներն իրենց եկամուտներն ավելացնելու նպատակով սկսեցին արտոնյալ վարկեր տրամադրել, որոնք ենթադրում են բարձր տոկոսադրույքներ վարկունակության հավաստիացման ոչ խիստ պայմաններով: Օրինակ` վարկատուները չեն ստուգում` արդյոք վարկառուն աշխատանք ունի, որքան է վաստակում և արդյոք ի վիճակի է ժամանակին վճարումներ կատարել:

Դա նշանակում է, որ վարկային հատկացումների ոչ խիստ չափորոշիչների արդյունքում արտոնյալ վարկեր են հատկացվել անձանց, ովքեր ի վիճակի չէին համապատասխան վճարումները կատարել:

Այն ժամանակ, երբ անշարժ գույքի արժեքը աճում էր, արտոնյալ վարկերի հատկացումները խնդիրներ չէին առաջացնում, քանի որ այն անձինք, ովքեր դժվարանում էին իրենց վարկերը վճարեին, կարող էին շահույթով վաճաձել իրենց տները և վերադարձնել վարկը:

Սակայն անշարժ գույքի անկման հետ մեկտեղ ֆինանսական խնդիրներ ունեցող անձինք դժվարությունների առաջ կանգնեցին, և բազմաթիվ դեպքեր եղան, երբ բանկերը ստիպված էին վարկերը անվավեր ճանաչել և խնդրո առարկա անշարժ գույքը ետ վերցնել: Այս հանգամանքը վնաս հասցրեց ինչպես վարկառուներին, ովքեր կորցրեցին իրենց տները, այնպես էլ` բանկերին, որոնք կորցրեցին վարկառուների կողմից ակնկալվող տոկոսադրույքները:

Վարկերի անվավեր ճանաչման և տների ետ վերադարձման խնդիրն էլ ավելի է բարդացել վերադարձված հիպոտեքի հիման վրա արժեթղթերի թողարկման հանգամանքով պայմանավորված: Հիպոտեքի հիման վրա թողարկված արժեթղթերը թողարկվում են ներդրումային ընկերությունները, որոնք վարկատուներից գնում են հիպոտեքերի խմբեր, դրանք ձևակերպում են որպես պարտքի և եկամուտի համատեղ փաթեթներ, որոնք և վաճառում են ներդրողներին:

Ներդրողները, այդ թվում և ներդրումային բանկերը, սովորաբար իրենց գումարները վերադարձնում են հիպոթեքի վրա հիմնված արժեթղթերից ստացված տոկոսադրույքների տեսքով, սակայն արտոնյալ հիպոթեքային վարկերի շուկայի փլուզման հետ մեկտեղ ներդրումային ընկերությունները նույնպես մեծ կորուստներ են կրում:

Ներդրումային ընկերությունները կորուստները շատ զգալի են, քանի որ ներդրումների նպատակով նրանք օգտագործել են փոխառված ահռելի գումարներ: Այդ իսկ պատճառով, մեծ պարտքեր ունեցող ներդրումային ընկերությունները սնանկացան, քանի որ չունեին պահեստային բավականաչափ գումարներ ծածկելու իրենց ծախսերը:

Այս կորուստները մեծ վնասներ հասցրեցին ողջ բանկային համակարգին և վարկատուներին, որոնք դադարեցրեցին վարկերի տրամադրումը` դրանց վերադարձման երաշխիքների բացակայությամբ պայմանավորված:

Սակայն առանց վարկերի սեփականատերերը չեն կարող նոր գործարաններ կառուցեն, ֆերմերները չեն կարող ձեռք բերել անհրաժեշտ սերմացու և սերմացուն մշակելու համար անհրաժեշտ սարքավորումներ: Այսպիսով` տնտեսությունը կաթվածահար է լինում:

Պետության կողմից խնդիրների առջև կանգնած ֆինանսական ընկերությունների ձեռքբերումների կողմնակիցներն ասում են, որ դա կօգնի գնել իրենց չարդարացնող հիպեթեքի վրա հիմնված արժեթղթերը, ինչը կվերականգնի վստահությունը, կխթանի վարկերի տրամադրումը և այդպիսով կվերակենդանացնի տնտեսությունը:

XS
SM
MD
LG