Գիտության վերջին զարգացումների արդյունքում նոր դեղամիջոց կարող է ստեղծվել արևադարձային հիվանդության դեմ, որը տարեկան շուրջ 200 միլիոնից ավել մարդկանց կյանքին վտանգ է սպառնում: Հետազոտողներն ավարտին են հասցրել շիստոսոմիա, այլ կերպ ասած` խխունջային տենդ առաջացնող երկու տեսակի մակաբույծների համագենի վերծանումը:
Շիստոսոմիայի վարակի ռիսկային խմբում գտնվող 650 միլիոն մարդկանց համար անգամ լողանալը կարող է խրոնիկ հիվանդության, նույնիսկ`մահի պատճառ դառնալ: Ջրածին մանր մակաբույծները, անցնելով մաշկի տակ, հասունանում են և ձվադրում կատարում մարդու օրգանիզմում:
Չորս տարի շարունակ վերծանելով ամենատարածված մակաբույծների` Շիստոսոմա մանսոնիի ԴՆԹ-ն, Մերիլանդի համալսարանի հետազոտողներն այժմ փորձում են գտնել դրանց դեմ պայքարելու եղանակը: Պրոֆեսոր Նաջիբ Էլ-Սայեդը գլխավորում է ԱՄՆ-ի և Մեծ Բրիտանիայի միջև համատեղ նախագիծը, և հուսով է, որ արդյունքում կհայտնաբերվեն բուժման նոր միջոցներ, գուցե և` պատվաստանյութ:
Ըստ նրա`անհրաժեշտ է ընտրելություն կատարել բազմաթիվ հնարավորություններից և ավելի մանրամասն ուսումնասիրել լաբորատորիայում: Հետազոտությունների արդյունքում հայտնաբերվել է պրոֆեսոր Էլ-Սայեդի նկարագրած “խոստումնալից” միջոցը:
“Մեզ հաջողվեց առանձնացնել այլ նպատակներով օգտագործվող մի քանի դեղամիջոցներ, որոնք տեսականորեն կարող են օգտագործվել մակաբույծների դեմ: Իսկ առկա դեղամիջոցի նոր կիրառում գտնելը ծախսախնայող ռազմավարություն է”,- ասում է պրոֆեսորը:
Մինչ այժմ օգտագործվում էր պրազիքվանտել էժան դեղամիջոցը, որը չնայած արդյունավետ լինելուն, չի երաշխավորում կրկին վարակվելուց: Ալերգիայի և վարակիչ հիվանդությունների ազգային ինստիտուտն աջակցում է գենետիկական հետազոտությունների ֆինանսավորմանը: Ինստիտուտի աշխատակից Ջոն Ռոջերսի կարծիքով` մեկ դեղամիջոց ընդունելու հետ կապված խնդիրն այն է, որ աճում է դիմադրողականության հավանականությունը: Դա կարող է ռիսկային լինել, քանի որ դիմադրողականության աճի դեպքում շիստոսոմիան չի բուժվի:
Պրոֆեսոր Էլ-Սայեդը և մյուսները համագենի վերծանման աշխատանքների շուրջ ցանկանում են տեսնել մասնավոր և հանրային հատվածի համագործակցությունը: «Իհարկե անհրաժեշտ են կառավարության, առողջապահության նախարարության և մասնավոր հատվածի ներդրումները. աշխատանքի մեծ մասն արել ենք, այժմ նրանց գործելու հերթն է»,- ասում է նա:
Չնայած մակաբույծի համագենի վերծանման աշխատանքներն ավարտված են, գիտնականները զգուշացնում են, որ դեռ վաղ է խոսել նոր դեղամիջոցի ասպարեզ գալու մասին: Սակայն լավ լուրն այն է, որ համագենի հետազոտությունում օգտագործվում են ժամանակակից տեխնոլոգիաներ, ինչը արագացնում է գործընթացը և այն դարձնում ավելի էժան: Այս ամենը հույս է տալիս, որ բուժումը կլինի շուտով: