Ստամբուլի միջին խավով բնակեցված թաղամասերից մեկում՝ Քադիկոյում, մարդիկ համբերատար հերթ են կանգնում իֆթարի համար՝ նշելու պահքի օրվա ավարտը։ Շատերը մեկ ժամից ավել սպասում են սնունդի տրամադրմանը: Ստամբուլի բնակիչ Ահմեթը, ով չցանկացավ նշել իր ազգանունը պնդոմ է, որ դա վկայում է այն դժվարին ժամանակների մասին, որին բախվում են թուրքերը:
«Ի՞նչ եք կարծում, ինչու են այս բոլոր մարդիկ այստեղ սպասում, որպեսզի ստանան մի փոքրիկ պարենային փաթեթ։ Ցավոք, ամեն ինչ չափազանց թանկ է ներառյալ վարձավճարները: Ժողովուրդը ծանր վիճակում է»,- պատմում է Ահմեթը։
Ընդդիմության կողմից վերահսկվող Ստամբուլի քաղաքապետարանը անվճար սնունդ է տրամադրում։ Ամբողջ երկրում ընդդիմության վերահսկողության տակ գտնվող խոշոր քաղաքները նույնպես անվճար սնունդ են բաժանում:
Թուրքիայում մայիսին կայանալիք խորհրդարանական և նախագահական ընտրություններին ընդառաջ՝ ընդդիմությունը ուշադրություն է հրավիրում երկրում գնաճի բարձր մակարդակի վրա, որը ներկայումս կազմոմ է ավելի քան 55%:
Այս հարցում նրանք մեղադրում են նախագահ Ռեջեփ Էրդողանին՝ մատնանշելով, որ գնաճը վերահսկելու համար կառավարությունը տոկոսադրույքները բարձրացնելու փոխարեն դրանք նվազեցնում էր: Այս քաղաքականությունը քննադատության է ենթարկվել նաև տնտեսագիտական շրջանակների կողմից:
«Դա ավերիչ քաղաքականություն է: Հարցումներից հետո մենք տեսնում ենք, որ մասնակիցների մինչև 80%-ը դժգոհում է տնտեսական ծրագրերից։ 80 տոկոսը կարծում է, որ վերջին 12 ամիսների ընթացքում ամեն ինչ վատացել է: Միջին հաշվով 60 տոկոսը կարծում է, որ առաջիկա 12 ամիսների ընթացքում էլ ավելի կվատանա»,- ասում է վերլուծաբան Աթիլա Եսիլադան։
Քաղաքային շուկայում տեղի ֆերմերները փորձում են վաճառել իրենց արտադրանքը: Շատերը դժգոհում են հաճախորդների պակասից և ասում, որ պայքարում են գոյատևելու համար:
«Նախորդ տարվա համեմատ 100 տոկոսով թանկացում կա, հատկապես անասնակերի գները, որոնք կրկնապատկվել են: Մենք մեծ դժվարություններ ունենք հավկիթ արտադրելու և վաճառելու հարցում։ Նույնը վերաբերում է կաթի արտադրությանը։ Այն չափազանց թանկ է»,- պնդում է ֆերմեր Մերալը։
«Գազի գինը 100 տոկոսով թանկացել է. Մենք վարձակալեցինք մեր արտը, սակայն վարձավճարներն անչափ թանկացան։ Աշխատողի դրույքաչափը 150 թուրքական լիրա էր, այժմ հասել է 400-ի»,- նշում է ֆերմեր Յուսուֆ Քահվեջին:
Էրդողանի ամենամեծ ձեռքբերումներից մեկը տարիներ շարունակ տնտեսական աննախադեպ աճն էր և դրա հետ մեկտեղ հզոր կրոնական միջին խավի ստեղծումը: Վերլուծաբաններն ասում են, որ այդ դասի անդամները մշտապես վախենում են, որ իրենց շահերը կարող են անտեսվել, եթե Էրդողանը կորցնի իշխանությունը:
Սակայն աճող գնաճը կարող է փոխել քաղաքական այդ հավասարումը:
«Տնտեսական ճգնաժամն անդրադառնում է բոլորի վրա, ուստի այն նվազեցնում է բևեռացման ազդեցությունը, քանի որ և՛ պահպանողականները, և՛ աշխարհիկները, և՛ մնացած բոլորը տուժում են գնաճից և տնտեսական ճգնաժամից գրեթե հավասարապես»,- նշում է վերլուծաբան Օսման Սերթը:։
Էրդողանը հիմա փորձում է փոխել օրակարգը: Երկուշաբթի օրը Թուրքիայի առաջին ավիակիրը շահագործման կհանձնվի: Էրդողանն ընդգծում է, որ նա երկիրը վերածել է տարածաշրջանային տերության՝ փորձելով վստահություն ներշնչել իր ազգայնական կրոնական ընտրողներին: Արդյոք նրանք հավատարիմ կմնան Էրդողանին, հայտնի կդառնա հաջորդ ամիս՝ ընտրությունների արդյունքներից հետո։
Բրուքինգս հաստատության վերլուծաբան Ասլի Այդինթաշբաշի կարծիքով էլ Էրդողանին հաջողվել է ստեղծել աջակողմյան կրոնական դաշինք՝ այսսպիսով մեկուսացնելով ընդդիմադիր առաջնորդ Քեմաօղլուն որպես փոքրամասնության՝ քրդերի ու ալեհների առաջնորդ: Սակայն ըստ վերլուծաբանի՝ Էրդողանն այսօր առերեսվում է քաղաքական դժվարին կացության հետ:
«Իր քսան տարվա կառավարման ընթացքում այսօր գործող նախագահն առերեսվում է հակաէրդողանյան մեծամասնությանը: Նա կորցրել է կապը երիտասարդության հետ: Երկրում առկա է ավելի քան հիսուն տոկոսանոց սղաճ, իսկ անցած տարի պաշտոնապես հարյուր տոկոս էր, իսկ իրականում ավելի քան հարյոր տոկոս: Բացի այդ նա իշխանության է արդեն քսան տարի՝ ստեղծելով ավտորիտար համակարգ: Կասկած չկա, որ հանրային մեծամասնությունը հոգնել է այս ամենից և ցանկանում է փոփոխություններ: Հարցն այն է, թե արդյուք Քեմալ Քըլըչդարօղլուն ճիշտ ընտրություն է»,- ասում է նա:
Նա շեշտում է՝ դեռևս բավականին ժամանակ կա մինչև ընտրություները: Կարծում եմ արդյունքները կլինեն բավականին մոտ, ընդգծել է նա:
Հոդվածը պատրաստվել է Ստամբուլում «Ամերիկայի Ձայն»-ի թղթակից Դորիան Ջոնսի նյութի հիման վրա
