Վրաստանը՝ պետքարտուղարության զեկույցում ներդրումային միջավայրի վերաբերյալ

Վրացի քաղաքական գործիչները տարբեր գնահատականներ են տալիս 2021 թվականին Վրաստանում ներդրումային միջավայրի վերաբերյալ ԱՄՆ պետքարտուղարության վերջին զեկույցի եզրակացություններին: «Վրացական երազանք» կուսակցության ներկայացուցիչները, որոնք գերակշռում են խորհրդարանում և կառավարությունում, շեշտը դնում են փաստաթղթի դրական կողմերի, ընդդիմադիրները ՝ զեկույցում պարունակվող քննադատության վրա:

Զեկույցի հեղինակները նշում են տարածաշրջանում բիզնեսի վարման առումով Վրաստանի առաջատար դիրքերը: Անկախացումից ի վեր լայնածավալ բարեփոխումների արդյունքում այսօր երկիրն ունի «համեմատաբար լավ գործող և կայուն շուկայական տնտեսություն»: Փաստաթուղթը նաև դրական է գնահատում բիզնեսի, առևտրի և ներդրումների կարգավորման դաշտը: Վերջին տասնհինգ տարվա ընթացքում երկրի տնտեսական աճի միջին արագությունը կազմել է ավելի քան 5%, ինչը Վրաստանին թույլ է տվել առաջատար դիրքեր զբաղեցնել միջազգային վարկանիշային աղյուսակում: Օրինակ ՝ Վրաստանը Համաշխարհային բանկի 2020 թ.-ի բիզնեսի դյուրին վարման ինդեքսում զբաղեցրել է 7-րդ տեղը, տնտեսական ազատության Heritage հիմնադրամի 2021 ինդեքսում ՝ 12-ը, Ֆրեյզերի հաստատության տնտեսական ազատության ինդեքսում ՝ 8-ը, իսկ Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ միջազգային կազմակերպության կոռուպցիայի դեմ պայքարի ինդեքսում ՝ 45-րդը:

Դատարանը և Անակլիայի նավահանգիստը

Միևնույն ժամանակ զեկույցում ասվում է, որ Վրաստանում ներդրողների համար հիմնական խնդիրը դատական համակարգն է, որն անկախ չէ և ենթակա է քաղաքական ազդեցության: Ավելին, փաստաթղթում ասվում է, որ դատարանում որոշ գործերի քննությունը երբեմն տևում է տարիներ, համապատասխանաբար, «աճում է անվստահությունը դատական համակարգի հանդեպ՝ առևտրային գործերը ժամանակին և գրագետ քննարկելու ունակության առումով»:

Զեկույցում խոսվում է նաև Արևմտյան Վրաստանում Անակլիայի նավահանգստի կառուցման նախագծի մասին, որի ներդրողների թվում էր նաև ամերիկյան մի ընկերություն:

«Մի խումբ ներդրողներ ասում են, որ ծրագրի դեմ կառավարության գործողությունները հանգեցրին ֆինանսական դժվարությունների և, ի վերջո, պայմանագրի չեղարկմանը: Չնայած կառավարության հայտարարությանը, որ հավատարիմ է մնում Անակլիայի նավահանգստի շինարարությանը, ներդրողները և տեղական գործարարները կասկածի տակ են առնում այդ պարտավորությունը», - ասված է զեկույցում:

Նրանք սկսեցին խոսել Վրաստանում նավահանգստի կառուցման խոչընդոտների մասին այն բանից հետո, երբ Վրաստանի դատախազությունը սկսեց հետաքննել գործարար Մամուկա Խազարաձեի TVS բանկի՝ 11 տարի առաջ կնքած գործարքների համապատասխանությունը օրենքին: Խազարաձեն նաև TVS հոլդինգի ղեկավարն էր, որը ևս ներգրավված էր այլ ընկերությունների հետ միասին Անակլիայում նավահանգստի կառուցման նախագծում: Կառավարությունը խզեց պայմանագիրը այդ ընկերությունների կոնսորցիումի հետ 2020 թվականին:

Ըստ Վրաստանի ընդդիմության, Ռուսաստանը կտրականապես դեմ է Անակլիայում խոշոր նավահանգստի կառուցմանը, և որ իշխանությունների հակասական գործողությունների հետևում են կանգնած «ռուսական շահերը»:

Չնայած իշխանությունների հավաստիացումներին, որ իրականում իրենք աջակցում են նավահանգստի կառուցմանը, և նախագիծը կարող է ապավինել վրաց իշխանությունների անվերապահ աջակցությանը, ընդդիմախոսները պնդում են, որ դրանք զուտ հայտարարություններ են, և նավահանգիստը չի կառուցվելու «ռուսական գործոնի» պատճառով:

Գնահատականներ Թբիլիսիից

Պաշտոնյաները գոհունակություն են հայտնել պետքարտուղարության զեկույցի եզրակացությունների վերաբերյալ՝ նշելով, որ դատական համակարգի քննադատությունը հաստատում է պլանավորված «բարեփոխումների հաջորդ ալիքի» անհրաժեշտությունը:

«Զեկույցն ընդգծում է տարածաշրջանում և աշխարհում Վրաստանի առաջատար դերը, որն իր հերթին արտացոլված է միջազգային կարևոր վարկանիշներում: Փաստաթուղթը հստակ մատնանշում է ուժեղ ռազմավարական գործընկերությանը Վրաստանի և ԱՄՆ-ի միջև, որը հաստատում է Վրաստանի զարգացման ճիշտ ուղեգիծը և շեշտում, որ երկիրը շարունակում է մնալ տարածաշրջանում Արևմուտքի հետ գործընկերության առաջնորդ և աջակից», - ասել է Վրաստանի արտգործնախարար Դավիթ Զալքալիանին:

Իր հերթին, Վրաստանի ընդդիմությունը չի հավատում իշխանությունների վճռականությանը` դատական բարեփոխումներ իրականացնելու հարցում` հաշվի առնելով երկրում տեղի ունեցող վերջին իրադարձությունները: Մասնավորապես, հուլիսի 12-ին, չնայած ընդդիմության և ոչ պետական հատվածի բողոքներին, ինչպես նաև միջազգային գործընկերների քննադատություններին, Վրաստանի խորհրդարանը ցմահ հաստատեց Գերագույն դատարանի վեց դատավորների: Միևնույն ժամանակ, ապրիլի 19-ին ստորագրված համաձայնագրում, որը մշակվել է Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի միջնորդությամբ, Վրաստանի իշխանությունները պարտավորվել են կասեցնել նոր դատավորների նշանակումը և իրականացնել լայնածավալ դատական բարեփոխումներ:

«Երբ խոսքը վերնախավերի կոռուպցիայի և անկախ դատարանի բացակայության մասին է, ուղղակի ազդանշան է ներդրողներին, որ նման երկրում չարժե ներդրումներ անել: Ըստ այդմ, զեկույցում պարունակվող մնացած դրական կողմերը, ցավոք, զրոյանում են», - ասում է ընդդիմադիր խորհրդարանական « Լելո » խմբակցության անդամ Սալոմե Սամադաշվիլին: