Մատչելի հղումներ

Պատերազմներ հայտարարելու գործում Կոնգրեսի ու երկրի նախագահի լիազորության սահմանները


Երկու տասնամյակների ընթացքում Աֆղանստանում ու Իրաքում, այնուհետեւ Սիրիայում ու Եմենում ԱՄՆ-ի իրականացրած ռազմական գործողությունների հարցն այսօր դրված է երկրի Կոնգրեսի քննարկմանը: Խոսքը պատերազմական գործողություններ սկսելու հարցում նախագահին տրված լայն իրավասության մասին է:

‘’Անցած 20 տարիների ընթացքում իրար հաջորդած վարչակազմերը յուրովի են մեկնաբանել այդ իրավասության մասին օրենքի տեքստը, իրենց համար ապահովելով պատերազմ հայտարարելու իրավունքը’’, ասում է Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հարցերով հանձնաժողովի նախագահ Գրեգորի Միիքսը: Նա դժգոհություն է հայտնում, որ այս գործընթացում բացառվել է պատերազմի և խաղաղության հարցերը որոշելու գործում Կոնգրեսի դերը:

Համաձայն ԱՄՆ-ի սահմանադրության, պատերազմ հայտարարելու լիազորություն ունի Կոնգրեսը: Սակայն 2001 եւ 2002 թվականների Ռազմական ուժի օգտագործման թույլտվություն անվանումը ստացած որոշումները արտերկրում ռազմական եղանակով ներգրավվելու լայն լիազորություններ տվեցին ԱՄՆ-ի նախագահներին:

Կոնգրեսական Ջիմ ՄաքԳավերնի խոսքերով, նախագահներն աստիճանաբար իրենց ձեռքն են վերցնում այդ պարտականությունն ու իրավունքը եւ Կոնգրեսին փոխանցում ռազմական գործողություններ սկսելու մասին միայն նվազագույն տեղեկություններ: ‘’Ու եթե այսօր մենք ոչինչ չանենք, կարող ենք կանգնել նոր անակնկալների առջեւ’’, ասում է նա:

Նախագահներին տրված այս լիազորությունները չեղյալ համարելու նախկին ջանքերը կասեցվել են թե՛ մեկ, եւ թե՛ մյուս կուսակցության կողմից: Հանրապետականները նույնիսկ պնդել են, որ նախագահին այդ լիազորությունից զրկելու հանգամանքը երկիրը կարող է դարձնել ահաբեկչության առջեւ խոցելի:

Սակայն խնդիրը վերանայելու հարցը վերակենդանացավ այս ամսվա սկզբին ԱՄՆ-ի և Իրանի միջև նոր լարվածությունից հետո: Սպիտակ տունը ազդարարում է, որ պատրաստ է աշխատել Կոնգրեսի հետ`այդ լիազորությունները չեղյալ համարելու համար:

Սենատոր եղած տարիներին Ջո Բայդենը հանդես է եկել պատերազմներ հայտարարելու հարցում Կոնգրեսին ավելի մեծ լիազորություններ տալու առաջարկի օգտին: Եվ այսօր, երբ նա Սպիտակ տանն է, կարելի է ենթադրել, որ Կոնգրեսը կվերստանձնի այս չափազանց կարեւոր հարցում իր պատասխանատվությունը, ասում են փորձագետները:

Այնպես որ, պատերազմ հայտարարելու հարցում նախագահներին ավելի լայն իրավունք տալու մասին երկու տասնամյակների ընթացքում գործած օրենքն այս պահին դրված է ԱՄՆ-ի Սենատի առջեւ:

XS
SM
MD
LG