Ինչու են ճնշումների ենթարկվում Ռուսաստանում սոցիալական ցանցերը

Նախորդ օրը Մոսկվայի դատարանն ավելի քան տասը հայց է ստացել «Ռոսկոմնադզոր» -ից ընդդեմ Telegram- ի, Facebook- ի, Twitter- ի, TikTok- ի և Google- ի, որոնք չեն հեռացնում այն գրառումները, որտեղ կոչ է արվում դեռահասներին մասնակցել բողոքի ցույցերին ի աջակցություն ընդդիմադիր քաղաքական գործիչ Ալեքսեյ Նավալնիի: Ընկերություններին սպառնում է տուգանքներ՝ սկսած 800 հազարից մինչև 4 միլիոն ռուբլի յուրաքանչյուր պահանջի համար:

Ավելի վաղ Mail.ru-ն ևս տուգանվել էր 4 միլիոն ռուբլով ՝ իր Օդնոկլասնիկի սոցիալական ցանցի կողմից արգելված տեղեկատվությունը չջնջելու համար: Նման պատրվակով «ՎԿոնտակտե» սոցիալական ցանցը ևս տուգանվել է 1,5 միլիոն ռուբլով: Վերջինս հայտարարել է դատարանի որոշումը բողոքարկելու մտադրության մասին:

Դեկտեմբերին ընդունված օրենքները թույլ են տալիս Ռուսաստանի իշխանություններին տուգանքներ կիրառել այն հարթակների նկատմամբ, որոնք չեն հեռացնում արգելված բովանդակությամբ գրառումները կամ չեն կատարում պահանջը 24 ժամվա ընթացքում: Իշխանությունները նաև սահմանափակում են ամերիկյան ընկերություններին ազատ մուտք ունենալու հնարավորությունը սոցիալական ցանցերում, եթե դրանք որակվում են ռուսական լրատվամիջոցների հանդեպ խտրականություն կիրառող:

Բացի այդ, երեքշաբթի օրը Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը օրենք է ստորագրել, ըստորի Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովն ու վերջինիս տարածաշրջանային և տարածքայինկառույցները կկարողանան դիմել Ռոսկոմնադզոր՝ օրենքին անհամապատասխան համացանցայինքարոզչական նյութերի հրապարակումը կանխելու համար: Տեղեկատվական ռեսուրսիսեփականատերը պարտավոր է հեռացնել նման քարոզչական նյութերը՝ ծանուցում ստանալուօրվանից 24 ժամվա ընթացքում: Հակառակ դեպքում ռեսուրսը կարգելափակվի:

Անցյալ տարվա վերջից Ռուսաստանի իշխանությունները փոխել են մոտեցումը համացանցային կարգավորման ոլորտում, և այժմ, բացի արգելափակումներից, նրանք ավելի հաճախ կիրառում են տուգանքներ, Ամերիկայի ձայնի ռուսական ծառայության է ասել փաստաբան Սարգիս Դարբենյանը: Նրա կարծիքով, այդ նպատակով է փոփոխության ենթարկվում օրենսդրությունը:

Ռուսաստանի արտգործնախարարության խոսնակ Մարիա Զախարովան երեքշաբթի օրն ասել էր, որ արևմտյան ինտերնետային հսկաները «հաճախ չեն հարգում ռուսական օրենսդրությունը»:

Ըստ Դարբենյանի՝ Ռոսկոմնադզորի գործողությունները պետք է նաև դիտարկել ընդհանուր գրաքննությունն ուժեղացնելու և համացանցի ազատության դեմ հարձակումները շարունակելու շրջանակներում: Դարբենյանի կարծիքով բովանդակության հասանելիության սահմանափակման հարցում իշխանությունների քաղաքականությունը ձախողվել է: Բացի այդ, Դարբենյանը վստահ է, որ պետք է սպասել խստացումների նոր ալիքի:

«Արգելափակմանն ուղղված վերջին 8 տարիների օրենսդրությունը ցույց է տվել, որ Կրեմլը մեծ դժվարությամբ է կարողանում պայքարել համացանցի վերահսկողության համար: Եվ այժմ նրանք ցանկանում են ներգրավել այս գործընթացում առցանց հարթակները, որոնք բավականին մեծ տուգանքների սպառնալիքի ներքո պարտավոր կլինեն «ֆիլտրել» իրենց բովանդակությունը և ավելի զգայուն մոտեցում ցուցաբերել մոդերացիայի հարցում»,- ասում է փաստաբանը:

Իր հերթին, քաղաքագետ Ֆյոդոր Կրաշենիննիկովը կարծում է, որ Ռոսկոմնաձորի գործունեության ակտիվացումը պատահական չէ եւ կապված է նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ: Հիշեցնենք, որ Պուտինը վերջերս ՆԳՆ կոլեգիայում հայտնել է, որ երկրում համացանցը հաճախ օգտագործվում է «բոլորովին անընդունելի բովանդակություն» խթանելու համար: Միևնույն ժամանակ, նախագահը շեշտել է, որ անընդունելի է սոցիալական ցանցերի միջոցով անչափահասների ներգրավումը բողոքի ակցիաներին, ինչպես նաև բոլոր վերահսկիչ մարմիններին հանձնարարել մշտապես ստուգել համացանցերի տարածքը` օրենքի խախտումներ բացահայտելու համար: